Ang paghahanap ng angkop na paupahang bahay sa California ay hindi pa naging mas mapanghamon – partikular sa mga Taga-California na namumuhay nang may kapansanan. Ang gabay na ito ay nilalayong magkaloob ng pangkalahatang payo at gabay sa mga Taga-California na may kapansanan na naghahanap ng angkop na bahay sa pribadong pamilihan.

Ang gabay na ito ay hindi isang pamalit para sa legal na payo sa pananalapi, kundi naglalayong tulungan ang mga indibidwal na maaaring hindi pa nakaupa ng bahay para sa kanilang sarili. Para sa tulong sa mga tanong na ispesipiko sa iyong natatanging kalagayan, maaari mong kontakin ang DRC sa 1-800-776-5746.

Paghahanap ng isang Angkop na Yunit

1. Paano humanap ng isang yunit ng bahay:

1. Mga engine sa paghahanap – Ang mga search engine na tulad ng Google at Bing ay madalas na magandang lugar upang magsimula ng paghahanap ng paupahang bahay.
2. Mga listahan ng lokal na awtoridad sa pabahay – Ang mga lokal na awtoridad sa pabahay ay madalas na naglilista ng mga pagtatayo ng abot-kayang pabahay, bagaman ang mga ito ay may mga listahan ng naghihintay. I- click dito para sa impormasyon sa makokontak para sa lokal na awtoridad sa pabahay.
3. Mga serbisyong Nabigasyon sa Pabahay/211 – Maaari kang tumawag sa 211 upang magtanong tungkol sa mga serbisyong nabigasyon na maaaaring makukuha sa iyong lugar. Ang mga serbisyong nabigasyon sa pabahay ay maaaring makatulong sa iyo na makahanap ng angkop na yunit.
4. Kamalayan sa pandaraya – Ang mga panloloko sa pagpapaupa ay karaniwan sa mga panahong ito kaya dapat kang gumawa ng mga hakbang upang protektahan ang iyong sarili tulad ng pagtiyak na huwag magbayad ng anuman bago makita ang yunit, huwag pumirma sa anumang pag-upa o aplikasyon nang hindi nakikita ang yunit, hindi pagbabayad ng napakalaking bayad sa aplikasyon (tingnan ang seksyon 2b sa ibaba), at pagiging mapagduda sa mga presyong masyadong maganda para maging totoo.

2. Mga unang dapat itanong

1. Ano ba ang klase ng paninirahan sa komunidad na tinutukoy? Ang isang magandang unang hakbang upang malaman ito ay magsaliksik para sa mga online na pagsusuri ng ari-arian, kung makukuha, upang malaman ang mga pangkaraniwang reklamo para matanong ang landlord tungkol sa mga inaalalang ito. Naresolba ba ang mga reklamo? Lumilitaw ba na ang landlord ay matugunin sa mga reklamo? Mayroon bang karaniwang reklamo na patuloy na pinag-uusapan ng mga tao?

2. Mga bayad na dapat itanong – Ang mga bayad sa aplikasyon ay masyadong karaniwan at nilalayong bayaran ang landlord para sa mga gastos na kaugnay ng pasusuri ng background at kredito. Ang mga bayad na ito ay nililimitahan ng batas ng Estado at hindi dapat na mas mataas sa aktuwal na gastos ng landlord sa pagproseso ng aplikasyon at pagsusuri ng background at kredito. Hindi kailanman dapat humigit ang bayad sa aplikasyon sa pinakamataas na iniaatas ng estado, na sa kasalukuyan ay nakatakda sa $65.37sa taon na 2024 at tumataas taun-taon.

3. Mga iniaatas na Kredito at Kita – Ang mga landlord ay karaniwang nag-aatas na ang kita ng mga aplikante ay hindi bababa sa 2-3x ng buwanang renta, at na ang mga aplikante ay nakakatugon sa mga iniaatas na walang utang na pera sa mga naunang landlord, at walang rekord ng pagpapaalis. Mahalagang itanong agad sa landlord ang kanilang mga iniaatas upang maiwasan ang pag-aaksaya ng bayad sa aplikasyon, Hindi magagamit ng mga landlord nang legal ang mga iniaatas na ito upang magdiskrimina laban sa iyo para sa ilegal na dahilan, gayunman, tulad ng pagtatakda ng ibang iniaatas sa kredito para sa mga aplikanteng may ibang bansang pinagmulan. Hindi rin maaaring gamitin ng mga landlord ang iniaatas na kita upang pagbawalan ang mga aplikanteng mababa ang kita na gumagamit ng programang tinutustusang pabahay na tulad ng Seksyon 8. Sa mga ganitong kaso, ang kalkulasyon ng renta-sa-kita ng tenant ay dapat ibatay sa bahagi ng tenant sa renta at hindi sa buong halaga ng renta sa kontrata. Hindi legal na makakatanggi ang mga landlord sa California na magpaupa sa mga kalahok ng Seksyon 8 dahil lamang sa sila ay nasa Seksyon 8.

4. Mga pagsusuri ng background – karamihan ng mga landlord ay nag-aatas sa mga aplikante na sumailalim sa mga pagsusuri ng background. Ang mga pagsusuring ito ay madalas na tumitingin sa mga utang mo, partikular na mga kaso ng naunang pagpapaalis laban sa iyo, at anumang kasaysayan ng krimen.

5. Mga patakaran sa pet – Dapat tiyakin ng mga may-ari ng pet o posibleng maging may-ari ng pet na itanong ang mga patakaran ng landlord tungkol sa mga pet. Maraming landlord na may restriksyon sa mga pet, tulad ng pagpapahintulot lamang sa mga partikular na lahi, pagkakaroon ng mga limitasyon sa timbang o pagbabawal sa mga partikular na uri ng mga pet at kagamitan sa pet na tulad ng mga aquarium. Kung ikaw ay may pangangailangan ng kasama o hayop na nagseserbisyo na may kaugnayan sa kapansanan, maaaring kwalipikado ka para sa mga eksepsyon sa mga tuntuning ito bilang isang Makatwirang Kaluwagan. Maaari kang makahanap ng iba pang impormasyon tungkol sa Mga Makatwirang Kaluwagan sa seksyon 5 sa ibaba.

3. Tingnan ang yunit na rerentahan

1. Modelong yunit vs aktuwal na yunit – Maraming mas malaking ari-arian na may “modelong yunit” na nilalayong ipakita sa posibleng maging mga residente.. Ang mga yunit na ito ay pangkaraniwang may mga muwebles at hindi tiyak na may mga floor plan na katulad ng ibang mga yunit na makukuha. Tiyakin na itanong sa landlord kung ang yunit na tinitingnan mo ay ang aktuwal na yunit na rerentahan, o kung ito ay isang modelong yunit. Kung ito ay isang modelong yunit, igiit na ipakita rin ang yunit na rerentahan bago magbayad ng pera o pumirma sa pag-upa, Ito ay napakahalaga upang makita mo ang anumang posibleng mga isyu sa aktuwal na yuit na rerentahan mo.

2. Tingnan sa magkakaibang oras ng araw – Kung posible, tingnan ang ari-arian sa iba’t ibang oras ng araw, tulad ng umaga, hapon, at gabi. Ito ay makakatulong sa iyo na makatagpo ng mga posibleng isyu bago mangako sa isang yunit, tulad ng maiingay na kapitbahay, mga inaalala sa accessibility, o mga isyu sa pagparada.

3. Mga isyu sa pagparada – Ang paradahan ba ay nakatalaga o makakagamit kung sino ang mauna? Mayroon bang sapat ng espasyong paradahan para sa bilang ng mga residente? Ang madaling magamit na mga espasyong paradahan ay makukuha ba kung kailangan?

4. Mga inaalala sa seguriad – May restriksyon ba ang access sa ari-arian? Kung may mga tarangkahan, paano makakapasok ang residente at bisita?

5. Accessibility – Kung ang gusali ay may mga hagdan na mahihirapan kang gamitin, ang gusali ba ay may gumaganang elevator? Mayroon bang madaling magamit na paradahan sa ari-arian?

6. Laundry – Ang ari-arian ba ay may laundry room, washer/dryer sa yunit, o wala ng alinman sa mga ito? Ang laundry room ba ay madali mong magagamit at magagamit sa mga oras na kakailanganin mo ito? Kung walang laundry sa ari-arian, mayroon bang laundromat sa malapit na magagamit mo?

7. Mga pamamaraan sa mail at paghahatid – paano tumatanggap ang mga residente ng mail at mayroon bang mga inaalala sa accessibility sa paggpunta sa mga silid ng mail o silid ng pakete? Ang mga pakete ba ay nakalagay sa isang partikular na lokasyon, o ang mga ito ba ay inihahatid sa mga indibidwal na pinto ng mga residente. Ang mga tagahatid ba ay may access sa ari-arian sa labas ng mga normal na oras ng negosyo? Kung may silid ng pakete, ito ay magagamit sa mga oras na kakailanganin mo ito?

4. Tingnan ang nakapaligid na lugar upang matiyak na ito ay nakakatugon sa iyong mga pangangailangan

1. Ingay – ano ang ingay sa loob ng yunit at sa nakapaligid na lugar? Kung magagawa mo, subukang bisitahin ang lugar sa iba’t ibang mga oras ng araw upang malaman kung ito ay masyadong maingay kapag kailangan mo ng katahimikan.

2. Trapiko – Ano ang sitwasyon ng trapiko sa lugar. Kung ikaw ay nagbibiyahe papunta sa trabaho, ito ba ay ginagawang mahirap ng mga takbo ng trapiko?

3. Kaligtasan – May mga tarangkahan ba ang ari-arian? Paano napupuntahan ng mga residente at bisita ang gusali? Marami bang krimen sa nakapaligid na lugar? Maaari mong gamitin ang mga online na kasangkapan upang magkaroon ng ideya sa mga uri ng krimen na maaaring nangyayari sa lugar. Maaari mong mahanap ang mga kasangkapang ito sa paggawa ng online na paghahanap para sa mga termino na tulad ng “crime map [pangalan ng lugar]”.

4. Mga Paaralan – Kung ikaw ay may mga anak o planong magkaroon ng mga anak habang naninirahan sa yunit, ano ang anyo ng mga paaralan sa lugar? Magagamit mo ang online na mga kasangkapan upang makita ang mga paaralan sa lugar at ang mga marka at/o pagsusuri ay maaaring makuha upang basahin online.

5. Mga Kaluwagan

1. May karapatan kang maging malaya sa mga diskriminasyon batay sa anumang “pinoprotektahang uri” tulad ng lahi, kulay, relihiyon, sex/kasarian, kinikilalang kasarian, pagbubuntis, oryentasyong sekswal, katayuan sa pag-aasawa, katayuang militar o beterano, kondisyong medikal at/o kapansanan, bansang pinagmulan, o impormasyong henetiko.
2. Kung kailangan mo ng pagbabago sa isang tuntunin o pamamaraan sa iyong renta dahil sa iyong kapansanan (tulad ng kung ikaw ay may isang Hayop na Suportang Pandamdamin at ang landlord ay hindi nagpapahintulot ng mga pet o sumisingil para sa mga pet, maaari kang humiling ng Makatwirang mga Kaluwagan mula sa landlord. Tingnan ang Iyong Karapatan sa Makatiwrang mga Kaluwagan sa Pabahay para sa karagdagang impormasyon tungkol sa Makatwirang mga Kaluwagan.
3. Kung kailangan ng pagbabago sa yunit mismo dahil sa iyong kapansanan (tulad ng pagkakabit ng grab bar sa isang shower), may karapatan kang humiling ng Makatwirang mga Kaluwagan. Sa Makatwirang mga Kaluwagan, gayunman, ang mga landlord ay karaniwang may karapatang mag-atas na magbayad ang tenant para sa kaluwagan gayon din sa pagbabayad upang ibalik ang yunit sa orihinal na kondisyon nito kapag lumipat ka na palabas. Tingnan ang Diskriminasyon Batay sa Kapansanan - Iyong mga Karapatan at mga Opsyon para sa karagdagang impormasyon tungkol sa Makatwirang mga Kaluwagan.

Pagsusuri ng Pag-upa at Paglipat Papasok

Ang seksyong ito ay magpopokus sa pagsusuri ng pag-upa, sa proseso ng aplikasyon, at pagdokumento ng pinsala kapag lumipat ka na papasok.

1. Pagsusuri ng Pag-upa

1. Kamalayan sa pandaraya: Huwag pumirma ng kontrata sa pag-upa o magbayad ng anumang pera bago bigyan ng pagkakataon na makita ang yunit na rerentahan at upang masuri ang iminumungkahing dokumento ng pag-upa. Ang isang posibleng maging landlord na nag-aatas na pirmahan mo ang isang kontrata sa pag-upa o bayaran ang isang deposito bago ipakita ang isang yunit ay isang babala – ito ay madalas na tanda ng isang panloloko sa renta.

2. Ang pag-upa ay isang legal na kontrata at naggagawad sa pareho ng tenant at landlord ng mga partikular na karapatan at responsibilidad.

3. Ang mga pangunahing tadhana na dapat tingnan para sa isang pag-upa ay kinabibilangan ng:

   1. Tagal ng pag-upa – ang mga pag-upa ay maaaring buuin ng anumang tagal, bagaman ang isang pangkaraniwang tagal ng pag-upa sa mga apartment ay mula sa buwan-buwan hanggang isang taon o mas matagal na pag-upa. Mahalagang isaalang-alang kung magagawa mong manatili sa yunit sa buong panahon ng pag-upa, dahil may mga pinansiyal na resulta ang pag-alis ng yunit bago ang pagtatapos ng termino ng pag-upa. Kung puputulin mo ang iyong pag-upa nang maaga nang walang inaprubahang makatwirang kaluwagan para sa mga pangangailangan na may kaugnayan sa kapansanan, ikaw ay maaaring maging responsable sa pagbabayad ng renta hanggang matagpuan ang isang angkop na pamalit na tenant.

      Halaga ng renta at petsa ng pagbabayad – dapat isaad ang halaga ng rentang dapat bayaran, at kailan dapat matanggap ng pagbabayad. Ang pag-upa ay dapat na kasama ang mga tagubilin gayon din ang angkop na bayad para sa pagiging huli at mga multa para sa nahuling pagbabayad.

      Depositong panseguridad – dapat isaad sa pag-upa ang halaga ng anumang iniaatas na depositong panseguridad, gayon din ang kondisyon na maaaring ipagkait ito ng landlord pagkatapos mong umalis; Ang isang depositong panseguridad ay isang halaga ng pera na binabayaran mo sa landlord kapag lumipat ka papasok sa isang yunit, na ibabalik sa iyo kapag ikaw ay lumipat palabas pagkatapos ibawas ang mga gastos sa pagkumpuni ng pinsala na ginawa sa yunit at ibang ipinahihintulot na mga pagbawas. Sa ilalim ng batas ng California, pagdating ng 1/1/2024 maraming (pero hindi lahat) landlord ay pinagbabawalang sumingil ng higit sa isang buwang renta bilang depositong panseguridad. Kung naniniwala ka na ang iyong landlord ay nagtangkang labis na sumingil para sa isang deposito, mangyaring humingi ng legal na tulong upang ang iyong natatanging mga kalagayan ay masuri.

      Subletting – Ang subletting ay ipinagbabawal ng maraming landlord – o pagpaparenta ng isng kuwarto sa yunit sa isang roommate – nang walang pag-apruba ng landlord. Kung naglalayon kang kumuha ng roommate, tiyakin na ikaw ay pamilyar sa patakaran ng iyong landlord tungkol dito gaya ng nakasaad sa pag-upa.

      Mga tuntunin sa ari-arian – sa pag-upa ay malamang na kabilang din ang mga partikular na tuntunin para sa paninirahan sa ari-arian, tulad ng mga tahimik na oras, mga patakaran sa pet, mga tuntunin sa paggamit ng mga amenidad. Ang mga ito ay mahalagang suriin at unawain, dahil ang paulit-ulit na seryosong mga paglabag sa mga tuntuning ito ay maaaring maging dahilan ng pagpapaalis. Kung kailangan mo ng makatwirang mga kaluwagan dahil sa iyong kapansanan para sa eksepsyon sa alinman ng mga tuntuning ito, mangyaring tingnan ang publikasyon ng DRC na Makatwirang mga Kaluwagan, makukuha rin sa aming website sa ilalim ng Resources > Housing/Homelessness > Housing Discrimination Based on Disability – Your Rights and Options

4. Kung kung ikaw ay may mga tanong tungkol sa mga tadhana ng pag-upa, humingi ng payong pambatas bago pumirma. Kung pumirma ka sa pag-upa ikaw ay aatasang sumunod sa anumang mga tadhana na hindi ilegal, kahit na hindi mo naintindihan ang mga ito noong pumirma ka Mangyaring humingi ng payong pambatas para sa anumang mga tanong mo tungkol sa pag-upa bago ang pagpirma. Ang isang landlord na nagtatangkang puwersahn ka upang pumirma bago mo makuha ang naturang payo ay isang babala – dapat gustuhin ng isang landlord na maintindihan ng lahat ng partido kung ano ang pipirmahan nila upang maiwasan ang mga problema sa hinaharap at hindi pagkakaunawaan sa huli.

2. Proseso ng aplikasyon

1. Ang mga landlord ay pangkaraniwang nangangailangan ng isang aplikasyon at pagbabayad ng isang bayad sa aplikasyon para sa lahat ng nasa hustong guang na posibleng maging mga residente ng yunit. Sa ilalim ng batas ng California, ang bayad na ito ay dapat lamang ibayad sa landlord para sa kanilang aktuwal na mga gastos sa pagsusuri ng kredito at background ng mga posibleng maging tenant – ang mga landlord ay hindi dapat tumubo mula sa mga bayad sa aplikasyon. Kailanman ay hindi dapat humigit ang bayad sa aplikasyon sa pinakamataas na iniaatas ng estado, na sa kasalukuyan ay nakatakda sa $65.37sa taon na 2024 at tumataas taun-taon. Kung ikaw ay naniniwala na ang isang landlord ay nagtatangkang sumingil ng labis na mga bayad sa aplikasyon, mangyaring humingi ng tulong na pambatas bago magbayad o sumang-ayon sa naturang mga bayad.

3. Paglipat papasok/pagdokumento ng pinsala

1. Sa petsa ng pagsisimula ng pag-upa, pagkatapos ng pagpirma, ang landlord ay magbibigay sa iyo ng mga susi sa yunit. Sa sandaling mangyari ito, mahalagang idokumento mo agad ang anumang pinsala o mga isyu sa yunit.. Ang anumang mga isyu na natukoy sa yunit, tulad ng naturang mga butas sa dingding, mula sa mga alpombra, mantsa, napinsala o sirang mga kasangkapan, atbp. ay dapat na igawa ng nakasulat na ulat sa landlord. Dapat ka ring kumuha ng mga larawan ng yunit na may tatak ng petsa at oras ng pagkuha na nagpapakita ng lahat ng iniulat na pinsala para sa iyong mga rekord. Maaari mo ring gustuhin na kumuha ng video ng iyong paglalakad sa yunit upang panatilihin sa iyong mga rekord.

2. Kapag dumating ang panahon ng paglipat palabas ng iyong apartment, ang iyong landlord ay hindi pinahihintulutang magkait ng mga halaga mula sa iyong deposito upang kumpunihin ang pinsala na naroon na bago nagsimula ang iyong pag-upa. Ang pagkakaroon ng mga litrato at dokumentasyon ng pinsala ay magpapahintot sa iyo na patunayan na ang mga kondisyong ito ay naroon na bago ka lumipat papasok.