សិទ្ធិរបស់អ្នក! ជនមានពិការភាពជាប់ខ្លួន និងការពង្រឹងច្បាប់
សិទ្ធិរបស់អ្នក! ជនមានពិការភាពជាប់ខ្លួន និងការពង្រឹងច្បាប់
មនុស្សជាច្រើនដែលមានពិការភាពជាប់ខ្លួន ត្រូវរងរបួសស្នាម ឬត្រូវបានសម្លាប់ដោយនគរបាល ។ អង្គការ Disability Rights California តស៊ូដើម្បីបញ្ចប់ការពាក់ព័ន្ធរបស់នគរបាលជាមួយនឹងជនមានពិការភាពជាប់ខ្លួន និងពង្រីកសេវារបស់ខ្លួននៅក្នុងសហគមន៍ ដើម្បីធ្វើឲ្យអ្នកទាំងនោះមានសុវត្ថិភាព ។
មនុស្សជាច្រើនដែលមានពិការភាពជាប់ខ្លួន ត្រូវរងរបួសស្នាម ឬត្រូវបានសម្លាប់ដោយនគរបាល ។ អង្គការ Disability Rights California តស៊ូដើម្បីបញ្ចប់ការពាក់ព័ន្ធរបស់នគរបាលជាមួយនឹងជនមានពិការភាពជាប់ខ្លួន និងពង្រីកសេវារបស់ខ្លួននៅក្នុងសហគមន៍ ដើម្បីធ្វើឲ្យអ្នកទាំងនោះមានសុវត្ថិភាព ។
នៅក្នុងឯកសារនេះមាននិយាយអំពីអ្វីខ្លះជាសិទ្ធិរបស់ជនមានពិការភាពជាប់ខ្លួន ពេលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងនគរបាល ។ ខណៈពេលដែលការដឹងអំពីសិទ្ធិរបស់អ្នកអាចនឹងជួយការពារអ្នកបាន អ្នកដឹងថាត្រូវធ្វើបែបណាដែលប្រសើរបំផុត ក្នុងការធ្វើឲ្យខ្លួនអ្នកមានសុវត្ថិភាព ។
1. តើខ្ញុំមានសិទ្ធិអ្វីខ្លះ ពេលទំនាក់ទំនងជាមួយនគរបាល?
ពិការភាពរបស់អ្នក អាចធ្វើឲ្យអ្នកជួបការលំបាក ក្នុងការធ្វើតាមបញ្ជារបស់នគរបាល ។ ឧទាហរណ៍ មនុស្សថ្លង់ ឬពិបាកស្តាប់ អាចស្តាប់មិនឮថានគរបាលនិយាយអ្វីខ្លះ ។ មនុស្សដែលមានពិការភាពរាងកាយ អាចពិបាកធ្វើតាមបញ្ជារបស់នគរបាល ឲ្យក្រាបលើដី ។ មន្ត្រីនគរបាលអាចគិតខុស ពេលឃើញអាកប្បកិរិយាខុសប្រក្រតី, ឃើញមនុស្សនិយាយមិនច្បាស់ ឬមានរាងកាយរញីរញ័រ របស់ជនពិការ ថានេះគឺជាទង្វើគម្រាមកំហែង ។
នគរបាលត្រូវធ្វើតាម ច្បាប់ជនមានពិការភាពអាមេរិកាំង (ADA, Americans with Disabilities Act)។ ត្រង់នេះមានន័យថា មន្ត្រីនគរបាលមិនអាចប្រព្រឹត្តិរើសអើងចំពោះជនមានពិការភាពឡើយ ។1 ក្នុងនាមជាជនមានពិការភាពជាប់ខ្លួន អ្នកមានសិទ្ធិស្នើសុំឲ្យមាន “ការសម្រួលដែលសមហេតុសមផល” នៅពេលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងនគរបាល ។ ត្រង់នេះ មានន័យថា អ្នកស្នើសុំឲ្យនគរបាល ប្តូររបៀបរបបប្រព្រឹត្តរបស់ខ្លួន ដែលតែងអនុវត្ត ដើម្បីឲ្យមានភាពយុត្តិធម៌ចំពោះអ្នក ។ ទាំងអស់នេះ គឺជាឧទាហរណ៍នៃការសម្រួល ដែលអ្នកអាចស្នើសុំឲ្យនគរបាលធ្វើ ៖
- និយាយដោយស្រួល, និយាយតិចៗ
- ផ្តល់ឧបករណ៍ និងសេវាបកប្រែភាសា ដើម្បីជួយអ្នកក្នុងការនិយាយគ្នា
- អនុញ្ញាតឲ្យនរណាម្នាក់ភ្ញោច ដោយសារតែថប់អារម្មណ៍ ជាជាងគិតថា ជននោះកំពុងធ្វើអ្វីដែលមិនល្អ
- ប្រើពាក្យងាយៗ ជាជាងពាក្យពិបាកៗ
- ទុកពេលបន្ថែមឲ្យជនមានពិការអាចយល់បាននូវបញ្ជារបស់នគរបាល
- សួរបុគ្គលដែលពិបាកធ្វើចលនា ថាត្រូវជួយគាត់បែបណាក្នុងការបម្លាស់ទី ហើយសូមប្រុងប្រយ័ត្នកុំធ្វើឲ្យខូចខាតឧបករណ៍ជំនួយការធ្វើចលនារបស់គាត់ ។
ការប្រាប់ឲ្យនគរបានដឹងថា អ្នកមានពិការភាពជាប់ខ្លួន ហើយត្រូវការឲ្យមានភាពសម្រួលសមរម្យ អាចជួយឲ្យអ្នកមានឱកាសល្អក្នុងការស្ថិតក្នុងសុវត្ថិភាព ។
2. តើខ្ញុំមានសិទ្ធិអ្វីខ្លះ បើខ្ញុំត្រូវប្រឈមជាមួយនគរបាលនៅសាលារៀន?
ជាធម្មតាមន្ត្រីនគរបាលជាអ្នកឆ្លើយតបចំពោះបញ្ហាតូចតាចនៅសាលា ជាជាងទុកឲ្យឪពុកម្តាយសិស្ស ឬគ្រួជាអ្នកដោះស្រាយ ។ ជាអកុសល សិស្សស្បែកខ្មៅដែលមានពិការភាពជាប់ខ្លួន ទំនងជាប្រឈមជាមួយនឹងនគរបាលនៅសាលា ច្រើនជាងសិស្សមានពិការភាពស្បែកស ។ ការប្រឈមនេះ អាចបង្ករគ្រោះថ្នាក់ ។
សិស្សដែលមានពិការភាពជាប់ខ្លួន មានសិទ្ធិស្នើសុំឲ្យមានការសម្រួលសមរម្យនៅសាលា បូករួមទាំងការសម្រួលពេលប្រឈមជាមួយនឹងនគរបាលផងដែរ ។ ឧទាហរណ៍ បុគ្គលិកសាលា និងនគរបាល អាចត្រូវធ្វើការកែប្រែ ដើម្បីជួយសិស្ស បើវាមានចែងនៅក្នុងផែនការអប់រំតម្រូវតាមស្ថានភាពបុគ្គល (IEP, Individualized Education Plan) ឬផែនការ 504 របស់សិស្សនេះ ឬបើពួកគេដឹងថា សិស្សនោះជាជនមានពិការភាពជាប់ខ្លួន ។
ចំណុចនេះ អាចរួមបញ្ចូលនូវ ៖
- ទូរស័ព្ទហៅអ្នកមើលថែសិស្សសិន មុននិយាយជាមួយសិស្សរូបនោះ
- ត្រូវធានាថា អ្នកមើលថែសិស្សមានវត្តមាន មុនពេលឆែកខ្លួនសិស្ស ឬឆែកឥវ៉ាន់សិស្ស
- ធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍ស្ងប់សិន មុនហៅនគរបាល និង
- ផ្តល់ការថែទាំសុខភាពសិស្សផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត ឬផ្នែកសុខភាពផ្លូវចិត្តឲ្យបានត្រឹមត្រូវ មុនពេលហៅនគរបាល ។
3. តើខ្ញុំមានសិទ្ធិអ្វីខ្លះ បើសិនជាមាននរណាម្នាក់ហៅនគរបាល ជំនួសខ្ញុំ?
នគរបាលមិនមែនសុទ្ធតែជាជម្រើសដ៏ប្រសើរបំផុតឡើយ ក្នុងការឆ្លើយតបស្ថានភាពអាសន្នចំពោះបញ្ហាវេជ្ជសាស្រ្ត ឬសុខភាពផ្លូវចិត្ត ។ និយាយជាមួយមិត្តភក្តិ គ្រួសារ ឬអ្នកដទៃ ដែលអ្នកជឿទុកចិត្ត អំពីវិធីដែលអ្នកអាចជួយខ្លួនអ្នកបាន ឬរបៀបដែលអ្នកដទៃអាចជួយអ្នក ក្នុងពេលមានវិបត្តិ ។ ជម្រើសផ្សេងទៀត មានដូចជាការហៅទូរស័ព្ទទៅលេខ 988 ឬហៅទូរស័ព្ទទៅកាន់ក្រុមឆ្លើយតបវិបត្តិ ប្រចាំតំបន់រស់នៅរបស់អ្នក ។
បើមាននរណាម្នាក់ហៅនគរបាលជំនួសអ្នក ដោយសារស្ថានភាពអាសន្ន ត្រូវធានាថា បុគ្គលរូបនោះដឹងអំពីស្ថានភាពពិការភាពរបស់អ្នក, ស្ថានភាពវេជ្ជសាស្រ្តរបស់អ្នក, ឬភាពសម្រួលដែលអ្នកត្រូវការ ។ ត្រូវប្រាប់នគរបាលឲ្យដឹងថា អ្នកមិនបង្ករការគម្រាមកំហែងចំពោះពួកគេឡើយ ហើយអ្នកក៏មិនមែនប្រឆាំងនឹងនគរបាលដែរ ។ បើអ្នកមិនអាចពន្យល់ស្ថានភាពនេះ ដល់នគរបាលបានទេ រកនរណាម្នាក់ឲ្យជួយប្រាប់ជំនួសអ្នក ។ អ្នកក៏អាចពាក់ខ្សែដៃក្រើនរំឭកអំពីវេជ្ជសាស្រ្ត ឬកាន់ប័ណ្ណរំឭកអំពីវេជ្ជសាស្រ្ត ដែលអាចឲ្យនគរបាលឲ្យដឹងថា អ្នកមានពិការភាពជាប់ខ្លួន ហើយត្រូវការឲ្យមានភាពសម្រួលសមរម្យ ។
ច្បាប់សម្រួលសមរម្យ ក៏នៅតែអាចប្រើបានដែរ បើទោះបីជាអ្នកត្រូវនគរបាលចាប់ខ្លួនក៏ដោយ ។ ឧទាហរណ៍ បើខ្នោះដៃ ធ្វើឲ្យអ្នកឈឺ ត្រូវប្រាប់នគរបាលឲ្យបានដឹង ។ នគរបាលមិនត្រូវបានតម្រូវឲ្យដាក់ខ្នោះដៃអ្នកឡើយ ហើយពួកគេត្រូវគិតរកវិធីផ្សេង បើសិនជាខ្នោះដៃវាធ្វើឲ្យពិការភាពរបស់អ្នកចុះដុនដាប ។
ក្រោយពេលអ្នកប្រឈមជាមួយនគរបាល អ្នកអាចស្នើសុំសំណៅរបាយការណ៍មួយច្បាប់របស់នគរបាលមករក្សាទុក ។ បើអាច ត្រូវសួរឈ្មោះ និងស្លាកលេខរបស់នគរបាលរូបនោះផងដែរ ។
សូមកុំភ្លេចថា អ្នកមានសិទ្ធិស្ថិតនៅស្ងៀមស្ងាត់ ហើយសុំនិយាយជាមួយមេធាវី ។ បើអ្នកមានសំណួរអំពីការប្រឈមជាមួយនគរបាល សូមហៅទូរស័ព្ទមកកាន់ផ្នែកទទួលសំណុំរឿងរបស់យើងខ្ញុំ តាមលេខ (800) 776-5746 ឬអ្នកប្រើ TTY សូមហៅមកលេខ (800) 719-5798 ។ នេះគឺជាព័ត៌មានអំពីបណ្តឹងផ្លូវច្បាប់របស់ DRC ចំពោះការប្រើអំណាចហួសកម្រិត ។
ធនធានបន្ថែម ៖
- អ្វីជាការរំលោភបំពានរបស់នគរបាល? កូនសៀវភៅភាសាសាមញ្ញ អំពីការប្រកាន់ពូជសាសន៍ចំពោះជនស្បែកខ្មៅ ការរំលោភបំពានរបស់នគរបាល និងអ្វីដែលអ្នកអាចធ្វើដើម្បី បញ្ឈប់ទង្វើទាំងនោះ
- ដឹងអំពីសិទ្ធិរបស់អ្នក ៖ ការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយនគរបាល
- ដឹងអំពីសិទ្ធិរបស់អ្នក ៖ ការប្រាស្រ័យទាក់ទងរបស់នគរបាលជាមួយជនស្បែកខ្មៅ និងជនសម្បុរសណ្តែកបាយ
- ដឹងអំពីសិទ្ធិរបស់អ្នក ៖ ត្រូវនគរបាលហៅឲ្យឈប់
- ដឹងអំពីសិទ្ធិរបស់អ្នក ៖ គោលការណ៍ណែនាំចំពោះអ្នកធ្វើការតវ៉ា
- ដឹងអំពីសិទ្ធិរបស់អ្នក ៖ សិទ្ធិមនុស្សថ្លង់ - អ្វីដែលត្រូវធ្វើ ពេលមានបញ្ហាជាមួយនគរបាល
- ភាពឃោរឃៅរបស់នគរបាល & មនុស្សថ្លង់
- ការឆ្លើយតបចំពោះការប្រើច្បាប់មិនសមរម្យ ចំពោះមនុស្សមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ៖ សេចក្តីផ្តើម និងគោលការណ៍ណែនាំសម្រាប់មេធាវី
- បើភ្នាក់ងារគោះទ្វារ
ការបដិសេធ៖ ការបោះពុម្ភផ្សាយនេះគឺជាព័ត៌មានផ្លូវច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនមែនជាការណែនាំផ្លូវច្បាប់អំពីស្ថានភាពបុគ្គលរបស់អ្នកទេ។ វាគឺជាបច្ចុប្បន្នកាលបរិច្ឆេទបានប្រកាស។ យើងព្យាយាមធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពសម្ភារៈរបស់យើងឱ្យបានទៀងទាត់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយច្បាប់កំពុងផ្លាស់ប្តូរជាទៀងទាត់។ ប្រសិនបើអ្នកចង់ធ្វើឱ្យប្រាកដថាច្បាប់មិនបានផ្លាស់ប្តូរ សូមទាក់ទង DRC ឬការិយាល័យច្បាប់ផ្សេងទៀត។
- 1. ក្រសួង យុត្តិធម៌នៃនាយកដ្ឋានសិទ្ធិពលរដ្ឋផ្នែកសិទ្ធិជនមានពិការភាព, សំណួរចោទសួរញឹកញាប់អំពីច្បាប់ជនមានពិការភាពអាមេរិក និងការពង្រឹងច្បាប់ https://www.ada.gov/qanda_law.pdf