Tổng quan

Học sở đại học ở California đã đưa “lệnh cấm đeo khẩu trang” với sinh viên vào chính sách và thủ tục của trường. Viên chức học sở cho biết họ muốn lệnh cấm này ngăn cản sinh viên che giấu danh tính. Họ nói rằng cần có lệnh cấm đeo khẩu trang để đảm bảo an toàn cho học sở. Họ sử dụng cảnh sát học sở để thực thi lệnh cấm này.

Lệnh cấm này nhằm vào sinh viên đi biểu tình và gây tổn hại một cách bất công cho sinh viên khuyết tật sử dụng khẩu trang vì lý do sức khỏe và an toàn. Cảnh sát học sở không thể phân biệt được người biểu tình che giấu danh tính và người khuyết tật đeo khẩu trang vì lý do sức khỏe. Cảnh sát sẽ cần hỏi những câu hỏi xâm phạm quyền riêng tư về tình trạng khuyết tật và thông tin y tế của một người để biết họ có thể thực thi lệnh cấm đeo khẩu trang trong trường hợp này không. Đôi khi, một sinh viên khuyết tật có thể đeo khẩu trang vì lý do sức khỏe khi tham gia biểu tình. Người khuyết tật có rủi ro với bạo lực cao hơn khi làm việc với người thực thi pháp luật và người thực thi pháp luật không nên là người đưa ra quyết định ai có thể đeo khẩu trang trong học sở công cộng.

Hướng dẫn này được tạo ra để cho quý vị biết về các quyền của quý vị khi đeo khẩu trang trong học sở và cung cấp cho quý vị thông tin về việc cần làm nếu các quyền đó bị xâm phạm.

Các câu hỏi thường gặp:

1. Học sở trường tôi có lệnh cấm đeo khẩu trang. Tôi vẫn có thể đeo khẩu trang trong học sở chứ?

Có, quý vị vẫn có thể đeo khẩu trang trong học sở. Quý vị có quyền được đảm bảo sức khỏe và an toàn trong học sở. Quý vị có quyền bình đẳng được lựa chọn có đeo khẩu trang ở nơi công cộng hay không và quý vị không nên bị nhằm đến vì lựa chọn này.

2. Nếu có người hỏi tại sao tôi lại đeo khẩu trang thì tôi có phải trả lời không? Tôi có phải tiết lộ tình trạng khuyết tật của mình không?

Quý vị không cần tiết lộ thông tin cụ thể về tình trạng khuyết tật hoặc chẩn đoán của mình. Có thể là quý vị nên cho người hỏi biết quý vị có một tình trạng khuyết tật bằng cách nói “Tôi có một tình trạng khuyết tật và cần khẩu trang này để đảm bảo sức khỏe và an toàn của tôi.”

3. Nếu giáo sư yêu cầu tôi tháo khẩu trang thì tôi có phải làm vậy không?

Quý vị có quyền đeo khẩu trang trong học sở. Quý vị có thể giải thích với giáo sư rằng quý vị đeo khẩu trang vì lý do sức khỏe và an toàn.

4. Có luật nào bảo vệ quyền đeo khẩu trang của tôi không?

Có. Có luật tiểu bang và liên bang cấm phân biệt đối xử.

Nếu quý vị cần đeo khẩu trang vì lý do liên quan đến tình trạng khuyết tật thì việc cấm quý vị đeo khẩu trang vì lý do đó là hành vi phân biệt đối xử.

Luật liên bang bảo vệ quyền đeo khẩu trang của quý vị bao gồm Đạo luật Người Mỹ Khuyết tật (42 Bô luật Hoa Kỳ (U.S.C, United States Code) §§ 12101, và tiếp theo) và Mục 504 của Đạo luật Phục hồi năm 1973. (29 U.S.C. § 701, và tiếp theo).

Ngoài ra còn có luật của California bảo vệ quý vị không bị phân biệt đối xử. Bộ Pháp điển California Mục 11135 áp dụng cho tiểu bang, cơ quan tiểu bang và chương trình và hoạt động nhận tài trợ tiểu bang. Hầu hết đại học và cao đẳng ở California đều nhận tài trợ tiểu bang. (Bộ Quy chế California §§ 14020(m)). Nhóm này bao gồm hệ thống Đại học California, hệ thống Đại học Tiểu bang California và hệ thống Cao đẳng Cộng đồng California. Mục 11135 cấm phân biệt đối xử dựa trên một số đặc điểm được bảo vệ, bao gồm: “khuyết tật tinh thần, khuyết tật thân thể, [và] tình trạng y tế.” Gần đây, các quy định đã được thông qua cho Mục 11135 làm rõ rằng các biện pháp bảo vệ theo luật định của mục này cũng áp dụng cho người có vấn đề sức khỏe miễn dịch. (Bộ Quy chế California §§ 14020(4)(A); 14020(12).).

Theo Mục 11135 và các quy định thực thi của mục này, đại học ở California và các trường nhận tài trợ tiểu bang khác không được phép có chính sách phân biệt đối xử dựa trên tình trạng khuyết tật, bao gồm lệnh cấm đeo khẩu trang.

Có thể có các luật khác áp dụng cho trường hợp của quý vị

5. Tôi làm việc trong học sở có chính sách hạn chế về khẩu trang. Có luật nào bảo vệ quyền đeo khẩu trang của tôi ở nơi làm việc không?

Cục Quy chế Công nghiệp California có chính sách COVID-19 phi khẩn cấp được áp dụng cho đến hết thời hạn tối thiểu là ngày 3 tháng 2 năm 2025. Theo chính sách này, chủ sử dụng lao động phải cho phép người lao động đeo khăn che mặt nếu người lao động chọn làm như vậy (Bộ Quy chế California (CCR, California Code of Regulations) Tiêu đề 8 § 3205(f)(4)).

6. Có luật nào khác có thể áp dụng cho trường hợp của tôi không?

Có, có thể có các luật khác được áp dụng tùy thuộc vào trường của quý vị và dịch vụ, chương trình, hoạt động hoặc cơ sở vật chất liên quan. Ví dụ như luật gia cư công bằng của liên bang và tiểu bang sẽ áp dụng cho chương trình gia cư của trường quý vị, và luật tiểu bang áp dụng cho doanh nghiệp tư nhân và các nơi công cộng khác có thể áp dụng cho trường quý vị hoặc tổ chức kinh doanh trong học sở. Quý vị nên tham vấn ​​luật sư để được hướng dẫn pháp lý về tình huống cụ thể của mình. Không có nội dung nào trong hướng dẫn này nhằm mục đích cung cấp tư vấn pháp lý cho cá nhân.

7. Học sở trường tôi đang thực thi lệnh cấm đeo khẩu trang nhằm hạn chế biểu tình. Tôi vẫn có thể đeo khẩu trang tại nơi biểu tình chứ?

Có, quý vị vẫn có thể đeo khẩu trang tại nơi biểu tình. Ngoài các biện pháp bảo vệ dành riêng cho người khuyết tật khi đeo khẩu trang, Tu chính án Thứ nhất còn bảo vệ quyền tự do ngôn luận của quý vị. Điều này bao gồm quyền biểu tình ẩn danh.

Tuy nhiên, lệnh cấm đeo khẩu trang trong học sở có thể dẫn đến hình phạt nếu đeo khẩu trang để che giấu danh tính tại nơi biểu tình. Nếu quý vị đeo khẩu trang vì lý do sức khỏe hoặc khuyết tật, quý vị sẽ không phải chịu các hình phạt này. Tuy nhiên, người thực thi pháp luật hoặc viên chức học sở có thể không thực thi lệnh cấm này một cách công bằng. Quý vị có thể muốn cân nhắc nói với cơ quan chức năng đặt câu hỏi về việc quý vị đeo khẩu trang rằng “Tôi đeo khẩu trang để bảo vệ sức khỏe của tôi,” nhưng quý vị nên chuẩn bị tinh thần rằng điều này chưa chắc có thể ngăn cản được việc quấy rối.

Để biết thêm thông tin về quyền của quý vị khi biểu tình, tham khảo Hướng dẫn Biết các Quyền của Quý vị dành cho Người biểu tình Khuyết tật.

8. Điều chỉnh hợp lý/sửa đổi hợp lý là gì?

Điều chỉnh hợp lý hoặc sửa đổi hợp lý là thay đổi về quy tắc, chính sách hoặc thực hành có tính chất cần thiết để giúp người khuyết tật được tiếp cận bình đẳng với dịch vụ, chương trình hoặc cơ sở vật chất ở trường. Trường phải cung cấp các sửa đổi như vậy trừ khi việc đó sẽ dẫn đến gánh nặng hành chính và tài chính quá đáng đối với trường; làm thay đổi về cơ bản tính chất dịch vụ, chương trình hoặc hoạt động của trường; hoặc đe dọa trực tiếp đến sức khỏe hoặc an toàn của người khác. Các thuật ngữ “sửa đổi hợp lý” và “điều chỉnh hợp lý” có thể thay thế cho nhau trong bối cảnh trường học và lệnh cấm đeo khẩu trang. Chúng tôi sử dụng thuật ngữ “điều chỉnh hợp lý” trong phần còn lại của hướng dẫn này.

Để biết thêm thông tin về điều chỉnh hợp lý trong môi trường giáo dục đại học, xem Tờ Thông tin về Phân biệt đối xử Người khuyết tật: Cao đẳng và Đại học.

9. Tôi có thể yêu cầu điều chỉnh hợp lý để đeo khẩu trang bằng cách nào?

Để yêu cầu điều chỉnh hợp lý đối với lệnh cấm đeo khẩu trang vì tình trạng khuyết tật của quý vị, quý vị phải giải thích tại sao đeo khẩu trang là cần thiết để quý vị tiếp cận dịch vụ, chương trình, hoạt động hoặc cơ sở vật chất của trường. Quý vị không cần phải cung cấp chẩn đoán cho trường hoặc trình bày chi tiết về tình trạng khuyết tật hoặc tình trạng y tế của mình, nhưng quý vị phải giải thích mối liên hệ giữa yêu cầu điều chỉnh của quý vị và nhu cầu liên quan đến tình trạng khuyết tật của quý vị.

Quý vị có thể yêu cầu bằng lời nói hoặc bằng văn bản, nhưng nhìn chung, quý vị nên yêu cầu bằng văn bản để có bằng chứng về yêu cầu của mình.

Nếu quý vị bị chặn lại vì đeo khẩu trang, quý vị chỉ có thể trình bày bằng lời nói về yêu cầu điều chỉnh. Sau đó, quý vị nên ghi lại việc này càng sớm càng tốt bằng văn bản và gửi tới văn phòng Dịch vụ Sinh viên Khuyết tật thích hợp trong học sở.

Nếu quý vị biết mình phải đeo khẩu trang trong học sở, đặt lịch hẹn để ghi lại điều chỉnh này vào kế hoạch điều chỉnh của quý vị. Sau đó, quý vị có thể trình bản sao của tài liệu này nếu bị chặn lại.

10. Nếu tôi cảm thấy mình đang bị sinh viên, giảng viên hoặc nhân viên quấy rối vì đeo khẩu trang thì tôi nên làm gì?

Quấy rối dựa trên tình trạng khuyết tật là bất hợp pháp theo cả luật liên bang và luật California, bao gồm các luật được đề cập ở trên. Nếu quý vị bị quấy rối, hãy ghi lại trường hợp của mình. Nếu người quấy rối là giảng viên thì quý vị có thể tìm đến nhân viên cấp cao hơn (giám sát viên và quản lý). Ghi lại thảo luận của quý vị với các nhân viên khác nhau trong cấp bậc điều hành, đồng thời ghi lại các trao đổi này bằng văn bản, hình ảnh, tin nhắn hoặc có nhân chứng. Lưu bản sao của tất cả email, khiếu nại và tài liệu. Quý vị cũng có thể liên hệ bằng văn bản với nguồn lực nội bộ trong hệ thống đại học để ghi lại trường hợp của mình. Sau đó, liên hệ với nguồn lực bên ngoài như cơ quan tiểu bang và liên bang tiếp nhận khiếu nại và báo cho họ về trường hợp của quý vị trong học sở.

11. Nếu bị cảnh sát chặn lại vì đeo khẩu trang thì tôi nên làm gì? Tôi có các quyền gì khi làm việc với người thực thi pháp luật?

Quý vị có quyền đeo khẩu trang trong học sở. Quý vị có thể giải thích với cảnh sát rằng quý vị đeo khẩu trang vì lý do sức khỏe và an toàn. Cảnh sát học sở bắt buộc phải tuân theo luật chống phân biệt đối xử của tiểu bang và liên bang, bao gồm Đạo luật Người Mỹ Khuyết tật (ADA).

Nếu cảnh sát vẫn yêu cầu tháo khẩu trang, quý vị có thể yêu cầu điều chỉnh hợp lý bằng lời nói. Quý vị không cần nêu rõ tình trạng khuyết tật của mình nhưng quý vị phải cung cấp “lý do” quý vị cần đeo khẩu trang để đưa ra yêu cầu điều chỉnh hợp lý. Điều quan trọng là phải ghi lại trường hợp của quý vị. Nên quay video hoặc ghi thành văn bản trường hợp của quý vị sau đó. Viết ra thông tin nhận dạng của cảnh sát, bao gồm tên hoặc số hiệu của người thực thi pháp luật làm việc với quý vị nếu có thể. Quý vị có quyền yêu cầu bản sao báo cáo của cảnh sát để lưu hồ sơ.

12. Nếu tôi bị bắt hoặc giam giữ, tôi có thể tiếp tục đeo khẩu trang không?

Nếu bị bắt hoặc giam giữ, quý vị có thể yêu cầu điều chỉnh hợp lý bằng lời nói để tiếp tục đeo khẩu trang. Để biết thêm thông tin về điều chỉnh hợp lý khi làm việc với người thực thi pháp luật, xem Quyền của Quý vị! Người Khuyết tật và Người thực thi Pháp luật.

13. Tôi có thể báo cáo lo ngại với hệ thống đại học bằng cách nào?

Nếu quý vị bị phân biệt đối xử, quý vị có quyền khiếu nại nội bộ bằng văn bản để ghi lại trường hợp của mình. Quý vị có thể sử dụng các khiếu nại nội bộ này làm bằng chứng cho khiếu nại bên ngoài. Có một số con đường quý vị có thể đi theo:

Các nguồn lực dưới đây dành riêng cho hệ thống Đại học California. Nếu quý vị học ở một trường đại học khác, quý vị có thể tìm kiếm nguồn lực tương tự trong học sở của mình.

Khiếu nại lên Cảnh sát UC: Các khiếu nại, thường được gọi là “Phàn nàn dân sự” có thể được sở cảnh sát trong học sở trường quý vị tiếp nhận. Quý vị sẽ nhận được phản hồi kịp thời cho khiếu nại của mình. Quý vị có thể khiếu nại ẩn danh.

• Tất cả dữ liệu khiếu nại dân sự cho các trường UC đều có tại đây: An toàn cộng đồng: Khiếu nại dân sự | Đại học California
• Cảnh sát học sở phải báo cáo mọi hành động không thích đáng của cảnh sát theo Bộ luật Hình sự 832.5.
• Không có hạn chót để nộp khiếu nại, nhưng tốt nhất là quý vị nên nộp càng sớm càng tốt.

Kế hoạch An toàn Cộng đồng UC

• Liên hệ bằng văn bản với các thành viên Nhóm đề án và Viên chức Phụ trách của học sở trường quý vị để báo cáo các hành vi vi phạm Kế hoạch An toàn Cộng đồng UC
• Danh sách Thành viên Nhóm đề án
• Danh sách Viên chức Phụ trách của Học sở chịu trách nhiệm triển khai Kế hoạch An toàn Cộng đồng.

Báo cáo bằng văn bản trường hợp của quý vị cho Văn phòng Dân quyền Toàn hệ thống

• Gửi báo cáo tại đây: https://uctitleix.i-sight.com/portal
• Có thể báo cáo ẩn danh.
• Không có hạn chót để nộp khiếu nại, nhưng tốt nhất là quý vị nên nộp càng sớm càng tốt.

Liên hệ hoặc báo cáo sự việc tới văn phòng ADA Học sở của quý vị:

• Danh sách tất cả văn phòng ADA tại đây: https://www.ucop.edu/ethics-compliance-audit-service/compliance/american-disabilities-act-ada/campus-ada-coorder-contacts.html
• Liên hệ với điều phối viên ADA và trường UC cụ thể của quý vị.

Liên hệ hoặc báo cáo sự việc cho Văn phòng Chống phân biệt đối xử Học sở của trường quý vị

• Danh sách văn phòng chống phân biệt đối xử có tại đây: Văn phòng Chống Phân biệt đối xử Học sở
• Một số trường UC cũng có thể có một nhóm “chống thiên kiến” chẳng hạn như Nhóm Giáo dục và Nguồn lực Chống thiên kiến (BERT, Bias Education and Resource Team) của Đại học San Francisco. Nếu trường quý vị có nhóm này, hãy liên hệ với họ để báo cáo sự việc bằng văn bản.

14. Có nguồn lực khiếu nại bên ngoài nào nếu tôi cảm thấy mình bị phân biệt đối xử không?

Có.

• Khiếu nại lên Phòng Dân quyền (CRD, Civil Rights Department) California
  • Nếu có yêu sách về luật tiểu bang
  • Tiền thân là Sở Việc làm và Gia cư Công bằng (DFEH, Department of Fair Employment and Housing)
  • Cách nộp khiếu nại: https://calcivilrights.ca.gov/complaintprocess/
  • Nộp khiếu nại trong vòng một năm kể từ khi có hành vi bị cáo buộc là bất hợp pháp
• Khiếu nại lên Phòng Dân quyền (OCR, Office of Civil Rights) của Bộ Giáo dục Hoa Kỳ
  • Nếu có yêu sách về luật liên bang
  • Cách nộp khiếu nại: http://www2.ed.gov/about/offices/list/ocr/complaintintro.html
  • Biểu mẫu cần điền: http://www.ed.gov/about/offices/list/ocr/complaintintro.html.
  • Nộp khiếu nại trong vòng 180 ngày kể từ lần gần nhất có hành động phân biệt đối xử
• Khiếu nại lên Bộ Tư Pháp (DOJ, Department of Justice) Hoa Kỳ:
  • Nộp khiếu nại tại đây: https://civilrights.justice.gov/
  • Có thể nộp bất cứ lúc nào, nhưng tốt nhất nên nộp càng sớm càng tốt
• Biện pháp pháp lý
  • Quý vị có quyền nộp đơn kiện nếu quý vị bị phân biệt đối xử với tư cách là thành viên của một nhóm được bảo vệ. Có giới hạn thời gian để nộp đơn kiện sau khi hành vi phân biệt đối xử diễn ra và giới hạn đó có thể chỉ là một năm. Quý vị có thể muốn liên hệ với luật sư để nhận thông tin và biết giới hạn thời gian đối với khiếu nại cụ thể của quý vị.

15. Có các nguồn lực khác để tìm hiểu thêm về chủ đề này ở đâu?

• Quyền của quý vị với tư cách là người khuyết tật làm việc với người thực thi pháp luật: https://www.disabilityrightsca.org/publications/your-rights-people-with-disabilities-and-law-enforcement
• Hướng dẫn Biết các Quyền của Quý vị dành cho Người biểu tình Khuyết tật - DREDF
• Tổng quan về Giáo dục Đại học DRC: https://www.disabilityrightsca.org/resources/higher-education
• Quyền của Quý vị và Phân biệt đối xử Người khuyết tật trong Giáo dục Đại học: https://www.disabilityrightsca.org/publications/disability-discrimination-fact-sheet-colleges-and-universities
• Biết các Quyền của Quý vị: Quyền của Người điếc - Phải làm gì Khi Làm việc với Cảnh sát
• Quyền của quý vị khi biểu tình: Sổ tay Biết các Quyền của Quý vị NLG năm 2022
• DREDF Đấu tranh cho Tiếp cận An toàn trong Môi trường Chăm sóc sức khỏe được Tự do lựa chọn về Khẩu trang