សន្លឹកព័ត៌មានពិតស្តីអំពីការរើសអើងចំពោះពិការភាព ៖ ការចូលប្រើសេវាកម្មរបស់តុលាការរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា

Publications
#F113.06

សន្លឹកព័ត៌មានពិតស្តីអំពីការរើសអើងចំពោះពិការភាព ៖ ការចូលប្រើសេវាកម្មរបស់តុលាការរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា

ច្បាប់សហព័ន្ធ និងច្បាប់រដ្ឋ ហាមមិនឲ្យមាន​ការ​ប្រព្រឹត្ត​រើស​អើងដោយសារ​ពិការភាពពីសំណាក់​តុលាការរដ្ឋ ហើយ ​តម្រូវ​ឲ្យ​តុលាការ​ផ្តល់​ដល់​ជនពិការ​នូវការ​សម្រួល​សមហេតុផល ដែលពួកគេត្រូវ​ការ​ ដើម្បីអាច​ចូលរួមក្នុង ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​បាន​ពេញលេញ ។

ការបដិសេធ៖  ការបោះពុម្ភផ្សាយនេះគឺជាព័ត៌មានផ្លូវច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនមែនជាការណែនាំផ្លូវច្បាប់អំពីស្ថានភាពបុគ្គលរបស់អ្នកទេ។ វា​គឺ​ជា​បច្ចុប្បន្ន​កាល​បរិច្ឆេទ​បាន​ប្រកាស។ យើងព្យាយាមធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពសម្ភារៈរបស់យើងឱ្យបានទៀងទាត់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយច្បាប់កំពុងផ្លាស់ប្តូរជាទៀងទាត់។ ប្រសិនបើអ្នកចង់ធ្វើឱ្យប្រាកដថាច្បាប់មិនបានផ្លាស់ប្តូរ សូមទាក់ទង DRC ឬការិយាល័យច្បាប់ផ្សេងទៀត។

ច្បាប់​សហព័ន្ធ និងច្បាប់រដ្ឋ​ស្តីអំពីការ​ប្រព្រឹត្ត​រើសអើងចំពោះពិការភាព

ច្បាប់សហព័ន្ធ និងច្បាប់រដ្ឋ ហាមមិនឲ្យមាន​ការ​ប្រព្រឹត្ត​រើស​អើងដោយសារ​ពិការភាពពីសំណាក់​តុលាការរដ្ឋ ហើយ ​តម្រូវ​ឲ្យ​តុលាការ​ផ្តល់​ដល់​ជនពិការ​នូវការ​សម្រួល​សមហេតុផល ដែលពួកគេត្រូវ​ការ​ ដើម្បីអាច​ចូលរួមក្នុង ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​បាន​ពេញលេញ ។ ច្បាប់ Title II ស្តីអំពី​ជនពិការ​អាមេរិកាំង (ADA, Americans with Disabilities Act)​ ហាមប្រាម​មិនឲ្យ​មានការ​ប្រព្រឹត្ត​រើស​អើង​ដោយសារ​ពិការភាពពីសំណាក់​អង្គភាពរដ្ឋ​ និងអង្គភាពរដ្ឋាភិបាលមូលដ្ឋាន ដោយបូក​រួមទាំង​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​ផងដែរ ។ ច្បាប់ Title II ក៏តម្រូវឲ្យ​អង្គភាព​រដ្ឋាភិបាល ផ្តល់ការ​សម្រួល​សមហេតុផល ដល់ជនពិការ​ផងដែរ ដើម្បី​អាច​ធានា​បានថា ពួកគេ​មានសិទ្ធិ​ស្មើ​នឹង​អ្នក​ដទៃ ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​សេវាកម្ម​ពីរដ្ឋាភិបាល ។ វគ្គទី 504 នៃច្បាប់ស្តានីតិសម្បទា (Rehabilitation Act) មានផ្តល់ជូនការ​ការពារ​ស្រដៀងគ្នា ​មិន​ឲ្យ​មាន​ការ​ប្រព្រឹត្ត​រើសអើងពីសំណាក់អង្គភាពដែល​ទទួល​មួលនិធិ​សហព័ន្ធ ។ ក្រម​រដ្ឋាភិបាល​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រនីញ៉ា វគ្គទី 11135 (California Government Code Section 11135) ការពារមិនឲ្យ​មាន​ការ​ប្រព្រឹត្ត​រើសអើងពីសំណាក់​អង្គភាព​រដ្ឋ និងអង្គភាព​រដ្ឋាភិបាល​មួលដ្ឋាន ក៏ដូចជា​ពីសំណាក់​អង្គភាពពាណិជ្ជកម្មដែល​ទទួល​មូលនិធិ​រដ្ឋ ។

ការ​តស៊ូ​មតិដោយ​ខ្លួនឯង

ខាងក្រោម​គឺជាតំណភ្ជាប់ទៅកាន់ព័ត៌មានរបស់ ADA ពីវ៉ិបសៃត៍​របស់​តុលាការ​រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា ៖

វ៉ីបសៃត៍នេះ មានព័ត៌មាន​ដែល​អ្នក​ត្រូវការដើម្បី​ស្នើសុំ​ការ​សម្រួល​សមហេតុផល​ពីតុលាការ ។ នៅក្នុង​វ៉ិបសៃត៍នេះ ក៏មានរួមបញ្ចូលនូវ​តំណភ្ជាប់ទៅកាន់សំណុំបែបបទ MC-410 សម្រាប់​ការ​ស្នើសុំការ​សម្រួល រួមជាមួយនឹងវីដេអូបង្ហាញពី “របៀប” បំពេញ​ព័ត៌មានក្នុង​សំណុំ​បែបបទនេះផងដែរ ។

បើ​តុលាការា​បដិសេធ​ការ​សម្រួល​ដែល​អ្នក​ត្រូវ​ការ អ្នក​មាន​សិទ្ធិ​ស្នើ​សុំឲ្យ​មាន​ការ​ពិនិត្យឡើងវិញ​ ។ ជំហានដែល​អ្នក​ត្រូវ​ធ្វើ គឺអាស្រ័យលើថាតើនរណា​ជាអ្នក​បដិសេធ​ពាក្យ​ស្នើសុំ​ការ​សម្រួល​របស់អ្នក ។

បើបុគ្គលិក​ដែល​មិន​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹងចៅក្រម​តុលាការ (ក្រឡាបញ្ជី ឬស្នងការក្រុមប្រឹក្សា​តុលាការ) បដិសេធ​សំណើសុំ​របស់អ្នក អ្នក​អាច​ស្នើ​សុំ​មន្ត្រីតុលាការ (ចៅក្រម ឬស្នងការ​តុលាការ) ពិនិត្យ​ការ​សម្រេច​នេះ​ឡើងវិញ ។  អ្នក​ក៏អាច​ស្នើសុំឲ្យ​មន្ត្រី​តុលាការ ពិនិត្យឡើងវិញលើ​សេចក្តី សម្រេចផងដែរ បើអ្នក​គិត​ថាការសម្រួល​ដែលគេ​ផ្តល់​ជូន​មិន​មាន​ភាព​គ្រប់​គ្រាន់​ទេនោះ ។  មន្ត្រីតុលាការ នឹង​ធ្វើ​ជា​គណៈ​អធិបតី​ចំពោះ​សវនាការ ឬការ​កាត់​ក្តីនេះ ។ បើមិន​ទាន់​មាន​ការ​ចាត់​តាំង​ចៅក្រម​ចំពោះ​សវនាការ ឬការ​កាត់​ក្តីនេះទេ អ្នក​អាច​ស្នើសុំ​ចៅក្រមដែលជាអធិបតីរបស់​តុលាការ ឲ្យ​ជួយ​ពិនិត្យ​ការ​សម្រេច​នេះឡើងវិញ ។ ក្នុង​ករណីណាក៏ដោយ អ្នក​ត្រូវ​ស្នើសុំការពិនិត្យ​ឡើងវិញចំពោះការ​សម្រេច​របស់​តុលាការ ឲ្យបាន​ក្នុង​រវាង 10 ថ្ងៃ ដោយគិត​ចាប់ពីពេល​ដែល​អ្នក​ទទួល​បាន​ដំណឹង​អំពី​ការ​បដិសេធ ឬការ​ផ្តល់​ការ​សម្រួល​តាម​សំណើ​សុំ​របស់អ្នក ។

ប្រសិន​បើ​មន្ត្រី​តុលាការ (ចៅក្រម ឬស្នងការ​តុលាការ) បដិសេធ​សំណើ​សុំ​របស់អ្នក អ្នក​អាច​ដាក់ញត្តិប្តឹងសុំដំណោះស្រាយវិសាមញ្ញ នៅតុលាការ​កំពូល ។ អ្នក​អាច​ដាក់​ញត្តិប្តឹង​ដូចគ្នានេះ បើអ្នក​គិតថាមន្ត្រី​តុលាការ​ផ្តល់​ការ​សម្រួល​ឲ្យ​អ្នក​ដោយ​មិន​មាន​ភាព​គ្រប់​គ្រាន់ ។  ក្នុង​ករណីណាក៏ដោយ អ្នក​មាន​ពេល​ចំនួន 10 ថ្ងៃដើម្បី​ដាក់​ញត្តិ​ប្តឹង ដោយគិត​ចាប់ពីពេលដែល​អ្នក​ទទួល​បាន​ដំណឹង​អំពីការ​បដិសេធ ឬការ​ផ្តល់​ការ​សម្រួល ។ អ្នក​អាច​រកជំនួយពី​មេធាវី​ក្នុង​ការ​ដាក់​ញត្តិប្តឹង ។

បើអ្នក​ជឿថា ខ្លួន​​រង​ការ​ប្រព្រឹត្ត​រើសអើង អ្នកក៏អាច​ដាក់​បណ្តឹង​រដ្ឋបាល​ទៅកាន់ (DOJ, Department of Justice) ក្រោម​ច្បាប់សហព័ន្ធ ឬក៏អាច​ប្តឹង​រដ្ឋបាល​ទៅកាន់ (DFEH, Department of Fair Employment and Housing) ក្រោមច្បាប់​រដ្ឋ​បានផងដែរ ។ ចំពោះបណ្តឹងមកកាន់ DOJ ត្រូវតែ​ប្តឹង​ឲ្យបានក្នុង​រវាង

180 ថ្ងៃ ដោយគិតពីថ្ងៃដែល​មានការ​ប្រព្រឹត្ត​រើសអើង ។ បណ្តឹងមកកាន់ DFEH ត្រូវ​ប្តឹង​ឲ្យបាន​ក្នុង​រវាងមួយឆ្នាំ នៃការ​ប្រព្រឹត្ត​រើសអើង​ដែល​បានកើតឡើង ។

ព័ត៌មាន​សម្រាប់​ទំនាក់​ទំនង​ជាមួយនឹង DOJ និង DFEH មាននៅ​ខាងក្រោម ។

បណ្តឹង​មកកាន់ DOJ ៖

U.S Department of Justice
Civil Rights Division
950 Pennsylvania Avenue, N.W. Disability Rights Section – 1425 NYAV
Washington, D.C. 20530
បណ្តឹងអនឡាញ ៖ https://www.ada.gov/filing_complaint.htm
ទូរស័ព្ទ ៖ (800) 514-0301 
សម្រាប់ TTY ៖ (800) 514-0383

បណ្តឹង​មកកាន់ DFEH ៖

បណ្តឹងអនឡាញ ៖ https://www.dfeh.ca.gov/filing-a-complaint-online/ ទូរស័ព្ទ
៖  (800) 884-1684 សម្រាប់ TTY ៖ (800) 700-2320 ។
ប្រៃសនីយ ៖  សូមហៅមកលេខ (800) 884-1684 ដើម្បី​ស្នើសុំ​បែបបទបណ្តឹងដែលត្រឹមត្រូវ ដើម្បី បំពេញព័ត៌មាន រួច​បញ្ជូន​ត្រឡប់​មកវិញ ។  សូ​មទុកពេលវេលាបន្ថែមសម្រាប់ការ​បញ្ជូន​សំបុត្រតាមប្រៃសនីយ និងការដំណើរ​ការ​ឯកសារ​ ។

អ្នកក៏មាន​ជម្រើស​ដាក់ពាក្យបណ្តឹងប្រឆាំង​​តុលាការ​ចំពោះ​សំណុំ​រឿង​របស់​អ្នក តាមរយៈស្នងការ​ទទួលបន្ទុក​ការ​ប្រព្រឹត្ត​របស់​តុលាការរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា (California Commission on Judicial Performance) បានផងដែរ ប្រសិនបើ​អ្នកជឿថា តុលាការ​បានប្រព្រឹត្តខុស ។ ស្នងការទទួលបន្ទុកការ​ប្រព្រឹត្ត​របស់​តុលាការ មិនអាច​ប្តូរ​សេចក្តីសម្រេច​របស់ មន្ត្រី​តុលាការ​បានឡើយ ដើម្បី​អាច​ប្តូរ​សេចក្តីសម្រេចនេះបាន គឺមានតែការ​ស្នើសុំ​ធ្វើ​ការ​ពិនិត្យឡើងវិញនៅតុលាការប៉ុណ្ណោះ ។  នេះជាតណភ្ជាប់​ទៅកាន់​វ៉ិបសៃត៍ ដែលមាន​ព័ត៌មាន​បន្ថែមអំពី​របៀប​ដាក់​ពាក្យបណ្តឹង ៖  http://cjp.ca.gov/  ។

ប្រហែលជាអាចមានប្រយោជន៍ដល់អ្នកផងដែរ បើអ្នកជូនដំណឹងអំពីសំណុំរឿង​របស់អ្នក​ទៅកាន់អ្នកសម្របសម្រួល ADA របស់តុលាការ ឬប្រធានអង្គចៅក្រមរបស់​តុលាការ​នោះ  ។  ដើម្បី​ស្វែងរក​ព័ត៌មាន​សម្រាប់​ទំនាក់ទំនងអ្នកសម្របសម្រួល ADA របស់តុលាការ ឬ ​របស់​ប្រធាន​អង្គចៅក្រម សូម​ចូលទៅកាន់ ៖   http://www.courts.ca.gov/find-my-court.htm  

បណ្តឹងវិវាទ

ការប្រព្រឹត្ត​ល្មើស​ច្បាប់ទាំងអស់ដែល​បាន​រៀបរាប់​ពីខាងលើ ក៏អនុវត្តបាន​តាមរយៈ​បណ្តឹងតាមផ្លូវឯកជនផងដែរ ។  សូមមេត្តាជ្រាបថា អាជ្ញាយុកាលនៃដែនកំណត់ មានភាពរឹតបន្តឹងចំពោះ​ក្របខ័ណ្ឌពេលវេលា​នៃការ​ដាក់ពាក្យបណ្តឹងវិវាទ ហើយអ្នក​អាច​បាត់​បង់​អ្វី​ដែល​អ្នក​ទាមទារប្រសិន​បើអ្នក​មិន​ចាត់​សកម្មភាពឲ្យបានក្នុង​អំឡុងពេលនៃដែនកំណត់អាជ្ញាយុកាល​ដែល​អាច​អនុវត្ត​បាន​ទេនោះ ។ កាលបរិច្ឆេទផុតកំណត់​ទាំងអស់នេះ អាចខ្លីត្រឹម​ពីរឆ្នាំគិត​ចាប់​ពីថ្ងៃ​ដែល​ការ​ប្រព្រឹត្ត​រើស​អើង​បានកើតឡើង ។

លើសពីនេះ ច្បាប់ទាមទារ​សំណង​ខូច​ខាត​ស៊ីវិល (Tort Claims Act) របស់រដ្ឋា​ភិបាល​តម្រូវ​ឲ្យ​ការទាមទារ​សំណង​ខូចខាត​ស៊ីវិល​ពីរដ្ឋាភិបាល ត្រូវ​ដាក់ប្តឹង​ឲ្យបាន​ក្នុង​រវាងប្រាំមួយខែគិតពីពេល​ដែល​ហេតុការណ៍​ប្រព្រឹត្តរើស​អើង​បានកើតឡើង នៅមុនពេល​ធ្វើបណ្តឹង​តាមច្បាប់ទាមទារ​ការ​ខូចខាត​ជាទឹកប្រាក់ពី​រដ្ឋ ឬអង្គភាព​រដ្ឋបាល​មូលដ្ឋាន ។ សម្រាប់ព័ត៌មាន​បន្ថែម​អំពីការ​ទាមទារ​សំណង​កំហុស​ស៊ីវិល មាននៅឯ http://www.disabilityrightsca.org/pubs/522901.htm សូមកត់ចំណាំថា វ៉ិបសៃត៍នេះ ភ្ជាប់ទៅកាន់បែបបទ​សម្រាប់​ការ​ទាមទារ​សំណង​ពី​រដ្ឋ ឬពីភ្នាក់ងារ ឬនិយោជិករដ្ឋ ដែលអាចត្រូវ​ចំពោះ​សំណុំ​រឿង​របស់​អ្នក ។ តុលាការ​អាច​មាន​បែបបទ​សម្រាប់​ទាមទារ​សំណង​កំហុស​ស៊ីវិលរបស់ខ្លួននៅក្នុង​វ៉ិបសៃត៍ ។ បើអ្នកសម្រេច​ធ្វើការ​ដាក់ពាក្យ ​បណ្តឹង​វិវាទ អ្នក​ត្រូវពិគ្រោះ​យោបល់​ជាមួយ​នឹង​មេធាវី ឲ្យបាន​ឆាប់ ។

យើងខ្ញុំចង់​ស្តាប់​យោបល់អ្នក! សូមជួយបំពេញ​សំណួរសម្រង់មតិខាងក្រោម ស្តីអំពី​ការ​បោះពុម្ពផ្សាយ​របស់​យើងខ្ញុំ ហើយប្រាប់ឲ្យយើងខ្ញុំបានដឹងពីគុណភាពការងាររបស់យើងខ្ញុំ!  [ចូលរួមធ្វើ​ការ​សម្រង់​មតិ] សម្រាប់​ជំនួយ​ផ្នែក​ច្បាប់ សូម​ហៅទូរស័ព្ទ​មកលេខ 800-776-5746 ឬបំពេញ​បែបបទពាក្យសុំ ជំនួយ ។ សម្រាប់​គោល​បំណង​ផ្សេងៗទៀត​ សូម​ហៅទូរស័ព្ទ​មកលេខ 916-504-5800 (កាលីហ្វ័រនីញ៉ា​ប៉ែក​ខាងជើង) 213-213-8000 (កាលីហ្វ័រនីញ៉ាខាងត្បូង) ។ 
អង្គការ Disability Rights California បាន​ទទួល​មូលនិធិ​ឧបត្ថម្ភពី​ប្រភព​​ផ្តល់​ជំនួយនានាមួយចំនួន ។ សម្រាប់បញ្ជី​លម្អិតនៃអ្នក​ផ្តល់​ជំនួយ ​សូម​ទស្សនាគេហទំព័រ http://www.disabilityrightsca.org  ។